Η κ. Αργυρώ Μαργαρίτη μας μιλάει για το νέο της ιστορικό μυθιστόρημα “Γέρση – είσαι το κόκκινο στο αίμα μου” και την ελληνική λογοτεχνία:

• Συστήστε μας με λίγα λόγια το νέο σας βιβλίο «Γέρση. Είσαι το κόκκινο στο αίμα μου».

Πρόκειται για ένα αισθηματικό μυθιστόρημα μπλεγμένο μέσα στην Ιστορία εκείνων των καιρών. Η Γέρση είναι μια αρχοντοπούλα όμορφη, κακομαθημένη, ξιπασμένη, αλλά στην ουσία ένα κορίτσι μοναχικό, που ψάχνει απεγνωσμένα για μια φιλενάδα. Γεννιέται κουβαλώντας ένα μυστικό που όταν φανερώνεται τίποτα δεν μπορεί να είναι ίδιο.  Ο έρωτας έρχεται στη ζωή της απρόσμενα, μέσα στα μυστικά περάσματα του χαμάμ. Αυτός ο έρωτας τη μετουσιώνει. Στα πόδια της, μαζί με τα πλούτη τους, καταθέτουν την καρδιά τους ο Γιώργης και ο Σελίμ, φίλοι αδερφικοί που όμως δεν μαρτυρούν αυτό το μυστικό ο ένας στον άλλον και παλεύουν καθένας με τα όπλα του για το φιλί της.. Η υπόθεση ξετυλίγεται από το 1900 και ολοκληρώνεται λίγο μετά την Καταστροφή. Η Ιστορία διαμορφώνει τις ζωές των ηρώων, όπως το συνηθίζει άλλωστε

• Το βιβλίο σας τοποθετείται στη Σμύρνη πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Πόσο χρόνο σας πήρε η έρευνα και με ποιο τρόπο προσεγγίσατε τα ήθη και τα έθιμα της εποχής;

Έχω μικρασιάτικη καταγωγή και από τους δύο γονείς μου και μεγάλωσα σε προσφυγική γειτονιά χωρίς να συνειδητοποιώ τι σημαίνει αυτό. Ξεκίνησα να ψάχνω την ιστορία της Γέρσης πριν από είκοσι και πλέον χρόνια. Κατάλαβα όμως πως δεν ήταν αρκετό να γράψω ένα ακόμα αισθηματικό μυθιστόρημα. Ήθελα να διασώσω γλωσσικά ιδιώματα, λαογραφικά στοιχεία, ήθη και έθιμα, επαγγέλματα που δεν υπάρχουν πια. Σκόνταψα επάνω στα ιστορικά γεγονότα και μέσα από συστηματική έρευνα στις πηγές ανακάλυψα στοιχεία που με σόκαραν, με τρόμαξαν. Γνώρισα τους Εφιάλτες και τους Προδότες. Ίσως η ζωή της Γέρσης θα ήταν αλλιώτικη αν γεννιόταν σε άλλη εποχή. Για να μπορέσω να αποδώσω τα παραπάνω, ενσωμάτωσα διάφορες ιστορίες, σαν παραμύθια, και μέσα από εκεί περνάνε όλα τα παραπάνω. Αυτές οι ιστορίες θα μπορούσαν να είναι η κάθε μια το θέμα ενός διαφορετικού βιβλίου.

• Δεδομένης της εμπειρίας σας σε τηλεοπτικά σενάρια, θα σας άρεσε να δείτε και τη «Γέρση» να μεταφέρεται στη μικρή ή τη μεγάλη οθόνη;

Θα το ήθελα πολύ! Αλλά θα ήταν μια πανάκριβη παραγωγή. Στο χαρτί έχουμε την πολυτέλεια να πλάθουμε όνειρα. Στην οθόνη δεν είναι το ίδιο.

• Ποιος λογοτεχνικός χαρακτήρας σας δυσκόλεψε στο νέο σας βιβλίο και με ποιον ταυτιστήκατε περισσότερο ως άνθρωπος;

Με δυσκόλεψε η Βουντή. Είναι μια γυναίκα σκληρή και ανελέητη για τους άλλους. Είναι αυτή που κρατά τα κλειδιά, κινεί τα νήματα για τις ίντριγκες. Η Βουντή έπρεπε να κρύβει μια ιστορία συγκλονιστική. Τη μαθαίνουμε πολύ αργότερα και τότε καταλαβαίνουμε. Αν την δικαιολογούμε ή όχι για τη συμπεριφορά και τις πράξεις της, αυτό είναι θέμα προσωπικό.

Όμως, ερωτεύτηκα τον Σελίμ κι ας μην του έκανα τα χατίρια…

• Πως βλέπετε τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία; Πέραν της πληθώρας των τίτλων που εκδίδονται, πιστεύετε πως ξεχωρίζουν νέες πένες και νέες τάσεις;

Είναι πολύ σοβαρό αυτό το θέμα για να το αγγίξω σε λίγες μόνο γραμμές. Μέσα σε όλη αυτήν την πληθώρα είναι λογικό να υπάρχουν πέννες που τάζουν πολλά. Όταν υπηρετούσα ως εκπαιδευτικός, είχα κάθε χρόνο μια ομάδα μαθητών που τους έκανα δημιουργική γραφή με έναν δικό μου τρόπο. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσα κείμενα ζήλεψα!

• Η ανθρωπιστική, κοινωνική, πολιτική και οικονομική κρίση που βιώνουμε πως έχει αποτυπωθεί κατά τη γνώμη σας στη σημερινή λογοτεχνία;

Η καθημερινότητα επηρεάζει τον συγγραφέα ακόμα και αν δεν τον γοητεύει όπως το παρελθόν. Αλλά, σε προσωπικό επίπεδο, με κουράζουν και με απογοητεύουν αρκετά βιβλία με τέτοιο περιεχόμενο. Προτιμώ να διαβάσω τις απόψεις ενός ερευνητή (κοινωνιολόγου, οικονομολόγου κλπ) σε κάποια μελέτη ή δοκίμιο. Το μυθιστόρημα θέλω να με ταξιδέψει, να τινάξει από πάνω μου την καθημερινότητα.

• Πως είναι η καθημερινότητά σας όταν βρίσκεστε στη διαδικασία της συγγραφής; Ακολουθείτε συγκεκριμένο πρόγραμμα, έχετε αγαπημένες συνήθειες που συνδέονται με τη δημιουργία των μυθιστορημάτων σας;

Περνάω δύσκολα και μαγικά. Τα πρόσωπα κάθε βιβλίου πάντα αυτονομούνται. Έρχονται στο σπίτι μου και το κάνουν άνω κάτω. Όπως και τη ζωή μου.

• Ποιος είναι ο αγαπημένος σας συγγραφέας; Θεωρείτε πως έχει επηρεάσει το έργο σας;

Αγαπώ περισσότερο την ελληνική λογοτεχνία. Αλλά επιτρέψτε μου να μην αναφέρω συγγραφείς σύγχρονους.  Από τους ξένους ξεχωρίζω τον ΖοζέΣαραμάγκου και θλίβομαι που δεν μπορώ να περιμένω το επόμενο βιβλίο του. Αλλά και ο ΠάτρικΖίσκιντ με έχει καθηλώσει. Όμως είμαι λάτρις των παραμυθιών. Ο Μικρός Πρίγκιπας του Σαιντ Εξυπερύ και Οι Χίλιες και Μια Νύχτες με επηρεάζουν στη γραφή και με καθηλώνουν.

• Γιατί το ιστορικό μυθιστόρημα γοητεύει κατά τη γνώμη σας τόσο πολύ τους αναγνώστες;

Τα ταξίδια στο Χρόνο και δη στο παρελθόν είναι διακαής πόθος. Και αυτή ακριβώς είναι η μαγεία του βιβλίου, να καταφέρνει να σε γυρίζει σε καιρούς που δεν έζησες. Είναι όμως επικίνδυνο για τον γράφοντα, οφείλει να ερευνήσει.

• Τι θα θέλατε να περάσει ως μήνυμα από το βιβλίο σας στο αναγνωστικό κοινό;

Το βιβλίο μου δεν είναι ηθικοπλαστικό. Αν περνάει κάποιο μήνυμα, είναι αυτό της προδοσίας, θεωρώ ότι η Σμύρνη προδόθηκε από δικούς  και ξένους. Αλλά εκείνο που θέλω είναι να ταξιδέψει ο αναγνώστης μου στους μαχαλάδες, στους βερχανέδες, στο  Κε. Να λουστεί στα χαμάμ, να σουλατσάρει στον Φραγκομαχαλά, στα Μορτάκια, στα Γυαλάδικα. Ίσως να συναντήσει τους παππούδες του να πολεμούν στον Σαγγάριο, νηστικοί, ρακένδυτοι μα οπλισμένοι με την αρχέγονη δύναμη της φυλής μας. Να δοκιμάσει στάμνα και σουτζουκάκια, να ζαλιστεί από την ομορφιά της Γέρσης.