Όλοι θα πρέπει να πίνουμε τουλάχιστον 8 ποτήρια νερό τη μέρα για να είμαστε ενυδατωμένοι και πιο υγιείς. Σωστά; Όχι απαραίτητα! Παρότι μας λένε εδώ και χρόνια ότι θα πρέπει να πίνουμε περίπου 1,5 λίτρο νερό τη μέρα, η πραγματική ποσότητα των υγρών που έχουμε ανάγκη διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Τώρα, νέα μελέτη αποκαλύπτει τι συμβαίνει στον εγκέφαλο και το σώμα μας όταν ξεπερνάμε τα επίπεδα ενυδάτωσής μας – και γιατί μπορεί να είναι επικίνδυνο όταν αγνοούμε το μήνυμα του οργανισμού μας ότι δεν χρειάζεται άλλο νερό.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences in the United States of America, βρήκε πως πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονταν να καταπιούν όταν είχαν καταναλώσει υπερβολική ποσότητα νερού. Φαίνεται πως αυτό είναι μια προστατευτική αντίδραση του οργανισμού για να προλάβει την υπερβολική κατανάλωση υγρών, λένε οι συγγραφείς, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μια δυνητικά μοιραία κατάσταση, την υπονατριαιμία, γνωστή και ως τοξικότητα υγρών.
Η μελέτη
Για τη διεξαγωγή της μελέτης, οι ερευνητές έβαλαν 20 ανθρώπους σε μηχανήματα λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI) και τους ζήτησαν να εκτιμήσουν την προσπάθεια που απαιτείται για να καταπιούν μικρές ποσότητες νερό υπό δύο διαφορετικές καταστάσεις – μετά την άσκηση, όταν διψούσαν και αφότου είχαν ήδη πιει περίπου ένα λίτρο νερό. Οι συμμετέχοντες δήλωσαν πως το δεύτερο σενάριο ήταν τρεις φορές πιο δύσκολο από το πρώτο, είτε είχαν πιει απλό νερό βρύσης είτε νερό με γλυκαντική ουσία.
“Αυτό μας δείχνει πως έπρεπε να ξεπεράσουν κάποια μορφή αντίστασης” επισήμανε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Michael Farrell, Ph.D., επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Monash στην Αυστραλία. “Η αντίδραση αυτή ήταν συμβατή με τη δική μας υποψία πως παρεμποδίζεται το αντανακλαστικό της κατάποσης όταν κάποιος έχει ήδη πιει αρκετό νερό”. Αυτή η “παρεμπόδιση της κατάποσης” φαίνεται πως συμβάλει στη ρύθμιση της πρόσληψης νερού και την ισορροπία των επιπέδων των υγρών στο ανθρώπινο σώμα, γράφουν οι συγγραφείς, δεν είναι όμως αλάνθαστη. Εξάλλου, οι συμμετέχοντες μπορούσαν να καταπιούν, έστω κι αν το έβρισκαν πιο δύσκολο από το συνηθισμένο.
Για την ακρίβεια, οι μαγνητικές τομογραφίες έδειξαν πως οι δεξιές προμετωπιαίες περιοχές στους εγκεφάλους των συμμετεχόντων ήταν πολύ πιο δραστήριες όταν προσπαθούσαν να καταπιούν ενώ είχαν ήδη πιει αρκετό νερό, υποδεικνύοντας πως ο εμπρόσθιος λοβός παρεμβαίνει για να ξεπεράσει την αντίδραση και μας επιτρέπει να καταπίνουμε όταν εμείς το θέλουμε.
Γιατί δεν πρέπει να πιεζόμαστε να πίνουμε πολύ νερό
Όταν το σώμα είναι γεμάτο με νερό, μπορεί τα επίπεδα του νατρίου να μειωθούν αφύσικα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται υπονατριαιμία και μπορεί να προκαλέσει λήθαργο, ναυτία, σπασμούς, ακόμη και θάνατο. Οι άνθρωποι που χάνουν πολύ νάτριο μέσω του ιδρώτα και δεν το αναπληρώνουν (με αλάτι ή με ρόφημα ηλεκτρολυτών) βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο.
“Έχουν υπάρξει περιπτώσεις όπου οι προπονητές πίεσαν αθλητές σε Μαραθωνίους να πιουν πολύ νερό, με ολέθριες επιπτώσεις σε συγκεκριμένες περιστάσεις” σχολίασε ο Farrell. Φυσικά, το να μην πίνουμε αρκετό νερό είναι επίσης επιβλαβές. Η ήπια αφυδάτωση μπορεί να μην σχετίζεται άμεσα με σοβαρά προβλήματα υγείας, έχει όμως συνδεθεί με χαμηλά επίπεδα ενέργειας, πονοκεφάλους, δυσκοιλιότητα ακόμη και με προβλήματα παχυσαρκίας.
Πόσο νερό λοιπόν θα πρέπει να πίνουμε κάθε μέρα; Το αμερικανικό Ινστιτούτο Ιατρικής συστήνει για τους άντρες τα περίπου 3,5 λίτρα και τις γυναίκες τα 2,5 λίτρα τη μέρα, η ποσότητα όμως αυτή συμπεριλαμβάνει το νερό από τις τροφές και άλλα ροφήματα όπως τους χυμούς, το τσάι και τον καφέ. Ο αριθμός αυτός μπορεί επίσης να διαφέρει ανάλογα με την ηλικία, το βάρος, τυχόν προβλήματα υγείας, το βαθμό ενεργητικότητας και το πόσο ιδρώνει ο καθένας.