Στ. Καλογιάννης: παρέμβαση για το Ρυθμιστικό

Επιστολή για την Θεσμοθέτηση των Ρυθμιστικών Σχεδίων των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας, απέστειλε ο πρώην υπουργός Σταυρος Καλογιάννης στον Δ/ντή Πολεοδομικού Σχεδιασμού. Πιο συγκεκριμένα αναφέρει:”Μετά την προχθεσινή επικοινωνία μας, σας στέλνω την παρούσα επιστολή στην κατεύθυνση να συμβάλω στην επίλυση του προβλήματος της θεσμοθέτησης των Ρυθμιστικών Σχεδίων των μεγαλύτερων αστικών κέντρων της χώρας, τα οποία εκκρεμούν επί μια δεκαετία σχεδόν.

Τα Ρυθμιστικά Σχέδια και Προγράμματα Προστασίας Περιβάλλοντος που προβλέπονταν στο Ν. 2508/1997 «για την βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη των πόλεων και οικισμών της χώρας», αποτελούν επιτελικά σχέδια στοχεύοντας στην οικιστική οργάνωση, την προστασία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, τη σχεδιασμένη ανάπτυξη των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας. Ειδικότερα, με τα Ρυθμιστικά Σχέδια (ΡΣ) προσδιορίζονται οι βασικές κατευθύνσεις των σχεδίων του υποκείμενου επιπέδου σχεδιασμού, δηλαδή των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΓΠΣ), χωροθετούνται οι χρήσεις υπερτοπικού χαρακτήρα στην περιοχή του ΡΣ, οι οποίες δεν μπορεί να προσδιορίζονται από τα επιμέρους ΓΠΣ και δίνονται κατευθύνσεις για την περιβαλλοντική προστασία και αναβάθμιση της αστικής περιοχής. Όπως γνωρίζετε, η διαδικασία εκπόνησης των ΡΣ της Πάτρας, της Λάρισας, των Ιωαννίνων, του Βόλου, ξεκίνησε το 2005 (και λίγο αργότερα του Ηρακλείου), όταν καταρτίστηκαν οι τεχνικές προδιαγραφές, καθορίστηκαν τα κατ’ αρχήν όριά τους και εξασφαλίστηκε η χρηματοδότησή τους. Παρόλο που οι μελέτες τους (Φάσεις Α’ και Β’) ολοκληρώθηκαν το 2009, όπως και η διαδικασία διαβούλευσης, δεν έχουν θεσμοθετηθεί με έκδοση ΠΔ μέχρι σήμερα.

Ο Ν. 4269/2014 «Χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση – Βιώσιμη ανάπτυξη», μείωσε τα επίπεδα χωρικού σχεδιασμού, προκειμένου να αντιμετωπιστούν ζητήματα επικαλύψεων μεταξύ των σχεδίων διαφορετικών επιπέδων και καθυστερήσεων. Εισήγαγε τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια (ΤΧΣ) ως εργαλεία ρύθμισης του χωρικού σχεδιασμού, με τα οποία καθορίζονται οι χρήσεις γης, οι όροι δόμησης και κάθε σχετικό για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη ενός ΟΤΑ. Στις μεταβατικές του διατάξεις ο Νόμος προέβλεπε τις διαδικασίες έγκρισης των εκκρεμών Ρυθμιστικών Σχεδίων ως εξής: α) οι στρατηγικές τους κατευθύνσεις περιλαμβάνονται στην ΥΑ έγκρισης του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου και β) οι ρυθμιστικές κατευθύνσεις αυτών εγκρίνονται με ΠΔ. Με τον Ν. 4447/2016 «Χωρικός Σχεδιασμός – Βιώσιμη ανάπτυξη», καταργήθηκαν οι σχετικές διατάξεις του Ν. 4269/2014 και επαναδιατυπώθηκαν σχεδόν αυτούσιες. Λόγω των πολύ σημαντικών καθυστερήσεων των διαδικασιών αναθεώρησης των Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων και έγκρισης των ΡΣ, διογκώνονται οι εκκρεμότητες χωρικού σχεδιασμού. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των Ιωαννίνων, το Ρυθμιστικό των οποίων εκκρεμεί από το καλοκαίρι του 2009. Πρόσφατα το Δημοτικό Συμβούλιο (ΔΣ) Ιωαννίνων αποφάσισε να αναθέσει την αναθεώρηση/τροποποίηση των μελετών ΓΠΣ των πρώην «καποδιστριακών» Δήμων Ιωαννίνων, Ανατολής, Παμβώτιδος και Περάματος, τα οποία εκκρεμούν επίσης από το 2009. Επιπλέον, από δεκαετίας και πλέον, εκκρεμεί η θεσμοθέτηση πολεοδομικών μελετών οικισμών του λεκανοπεδίου, (όπως του Περάματος, του Σταυρακίου, των Μαρμάρων).

Εκκρεμεί επίσης και η θεσμοθέτηση του Προεδρικού Διατάγματος προστασίας της λίμνης Παμβώτιδας. Κοινός παρανομαστής όλων των προαναφερομένων εκκρεμοτήτων είναι η υφιστάμενη Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ), που είχε εγκριθεί με ΠΔ το 1989 (ΦΕΚ 297Δ’/1989). Για να μπορέσουν να εγκριθούν τα ΓΠΣ, οι πολεοδομικές μελέτες και το ΠΔ Παμβώτιδας, απαιτείται τροποποίηση της ΖΟΕ. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με ένα νέο Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο πρέπει να βασίζεται στο ώριμο Ρυθμιστικό Σχέδιο του ΥΠΕΧΩΔΕ (2009). Η αναθεώρηση των ΓΠΣ που αποφάσισε προ ημερών να αναθέσει το ΔΣ Ιωαννίνων, εκτιμώ ότι, από μόνη της, δεν θα λύσει τα προαναφερόμενα προβλήματα. Ακόμα κι αν γίνει, καθυστερημένα, χρήση του άρθρου 62, παρ. 5, του Ν. 4042/2012, υπάρχουν μείζονος σημασίας θέματα που δεν μπορούν να ξεπεραστούν. Για παράδειγμα, είναι αμφίβολο εάν εγκριθούν τόσο τα ΓΠΣ , όσο και οι πολεοδομικές μελέτες των οικισμών του λεκανοπεδίου χωρίς τροποποίηση της ΖΟΕ , ενώ είναι αδύνατο να χωροθετηθούν υπερτοπικές χρήσεις χωρίς γενική κατεύθυνση. Εκφράζω δε επιφυλάξεις κατά πόσο μία απλή αναθεώρηση των ΓΠΣ θα συνεισφέρει στην θεσμοθέτηση της λίμνης ως περιοχή οικοανάπτυξης (εκτιμάται αναγκαία η επικαιροποίηση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης της Παμβώτιδας, η οποία είχε εγκριθεί προ δεκαπενταετίας). Το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων χρειάζεται έναν ενιαίο επικαιροποιημένο, σε σχέση με το 2009, χωροταξικό, πολεοδομικό και περιβαλλοντικό σχεδιασμό, υπό το φως των νέων δεδομένων της περιόδου 2009 – 2018 (οικονομική και κοινωνική κρίση, νέα πολεοδομικά και περιβαλλοντικά δεδομένα , νέα εργαλεία σχεδιασμού), που θα δώσει λύσεις για τη χωροθέτηση των υπερτοπικών χρήσεων, θα αναδείξει τον δημόσιο χώρο, θα αντιμετωπίσει με ενιαίο τρόπο το παραλίμνιο μέτωπο, θα προστατεύσει και θα αναδείξει το οικοσύστημα της Παμβώτιδας.

Στην ίδια κατεύθυνση άλλωστε, είχε κινηθεί και το Δημοτικό Συμβούλιο Ιωαννίνων με την υπ’ αρ.766/2015 Απόφασή του. Πρότασή μου είναι, όπως το Υπουργείο ή τα Δημοτικά Συμβούλια των μεγάλων πόλεων για τις οποίες έχει εκπονηθεί ΡΣ, επικαιροποιήσουν τα Ρυθμιστικά, τα οποία θα εγκριθούν με ΠΔ. Αυτό, κατά την άποψή μου, είναι σύμφωνο με το γράμμα του νομοθέτη. Διαφορετικά δεν θα υπήρχε (και στους δύο Νόμους 4269/2014 και 4447/2016) μεταβατική διάταξη για την έγκριση των εκκρεμών Ρυθμιστικών, αλλά ο Νόμος θα καταργούσε τα Ρυθμιστικά και θα παρέπεμπε απ’ ευθείας στην εκπόνηση ΤΧΣ. Επισημαίνω ότι, σε περίπτωση που κρινόταν αναγκαία η εκπόνηση ΤΧΣ, λόγω της εξαιρετικά χρονοβόρας προβλεπόμενης διαδικασίας, είναι απολύτως βέβαιο ότι τα προβλήματα των αστικών κέντρων θα παραπέμπονταν αορίστως στο μέλλον, καθώς θα απαιτείτο τουλάχιστον μία ακόμα πενταετία για την θεσμοθέτηση των ΤΧΣ. Η πρόταση που καταθέτω μπορεί να συμβάλει, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, στην οριστική λύση, με ενιαίο τρόπο, των σοβαρών χωροταξικών, πολεοδομικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων των μεγάλων πόλεων της ελληνικής περιφέρειας, που εκκρεμούν επί δεκαετία.Παρακαλώ για τις ενέργειές σας” καταλήγει η επιστολή.